بررسی خاستگاه غیاب رستم در منابع پیش از اسلام

Authors: not saved
Abstract:

رستم بزرگترین و محبوب‌ترین شخصیّت حماسه‌های ایرانی است که تصویری جامع از یک قهرمان ملّی را به­نمایش می‌گذارد. دایرة حضور او از سترگ‌ترین آثار ادبی پارسی همچون شاهنامة فردوسی تا فرهنگ شفاهی عامّة ایرانیان را در بر می‌گیرد. با این­همه در منابع پیش از اسلام نامی از رستم نیامده است. تنها در چهار متنِ یادگار زریران، درخت آسوریک، بندهش و تک‌روایتی با نام کلّیِ داستان سغدی رستم اشارات موجزی دربارة رستم وجود دارد. بندهش مختصراً در دو موضع از او نام برده‌است و از اشارة یادگار زریران و درخت آسوریک هم هیچ‌گونه اطّلاعی دربارة او به­دست نمی‌آید؛ امّا هرچه منابع عمدتاً دینی‌‌-‌حکومتیِ پیش از اسلام در مواجهه با این شخصیّت مهم اساطیری/تاریخی سکوت کرده‌اند، در منابع پس از اسلام به­فراوانی از او سخن رفته است؛ به­طوری­که عمدة متون پهلوانیِ پس از اسلام، حول رستم و خاندان رستم شکل گرفته‌اند. با وجود انفصال منابع پس از اسلام از منابع پیش از اسلام مربوط به رستم، او محبوب‌ترین و مشهورترین قهرمان ملّی در گسترة ادبیّات فارسی است؛ شخصیّتی که دارای حوزة نفوذ فراگیری در حماسه‌های ملّی، روایات عامیانه و حتّی ادبیّات عرفانی است. با توجّه به تعارض رستم با مقدّسان آیین زردشت مانند کاووس، گشتاسپ، توس و اسفندیار و همچنین رابطة او با ببر بیان و برخی قراین پنهان در شاهنامه و نیز سایر قراین فرامتنی ارائه شده در این مقاله، فرضیّة سانسور و حذف رستم از متون دینی/حکومتیِ پیش از اسلام به ذهن متبادر می‌شود. از دیگرسو به­نظر می‌رسد در انتساب رستم به ضحّاک و زایش اهریمن‌گونه‌اش از پهلو، موبدان نقش بسیار پر رنگی داشته‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و معرّفی منابع تاریخ ادبیّات ایران پیش از اسلام

این مقاله به معرّفی منابع موجود در زمینه تاریخ ادبیّات ایران پیش از اسلام می پردازد. این منابع را دست کم می توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد. نخست نوشته ها و مقالاتی که در لابلای کتابهای تاریخ ادبیّات و حتّی تاریخ ایران گنجانده شده اند؛ ارائه این شیوه بیان مطالب، بیشتر از سوی خاورشناسان و ایران شناسان غربی صورت گرفته است و بدین سبب دارای ارزش و اعتبار قابل توجّهی است. دوم، منابع مستقلّی که اغلب در قالب ...

full text

اسلام خاستگاه واقعی حقوق بین‌الملل

 با توجه به گسترش روزافزون روابط بین‌المللی و ضرورت کارآمدسازی حقوق بین‌الملل به مثابه یک نیاز جهانی، با انگیزه بازیابی نقش اسلام در توسعه حقوق بین‌الملل، ایده «اسلام خاستگاه واقعی حقوق بین‌الملل» با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است.برایند تحقیق نشانگر اصالت و استقلال نظام حقوقی اسلام از لحاظ سابقه، مبانی، منابع، اهداف و اصول حقوق بین‌الملل است. فقیهان مسلمان با الهام از کتاب و سنّت نبوی، ...

full text

بررسی بزه ارتشا در ایران پیش از اسلام

از دیدگاه تاریخ تحولات حقوق کیفری در کشور ایران، چه پیش از اسلام که مردم این سرزمین ساکن در قلمرو امپراتوری گسترده و پر افتخار پارس و برخلاف بعضی از تمدّن‌های آن عصر، یکتاپرست بوده‌ اند و سنگ‌ نبشته ‌های بیرون آمده از دل خروارها خاک توسط باستان شناسان حکایت از نظام حقوقی پیشرفته آن زمان دارد و چه پس از اسلام که مردم این سرزمین پاک با آغوش باز پذیرای اسلام، برترین دین الهی شده ‌اند، رشوه دادن و ر...

full text

بررسی خاستگاه توابع رفاه اجتماعی در رویکرد برگسون−ساموئلسن از منظر اسلام و سکولاریسم

با توجه به اینکه تابع رفاه اجتماعی به رتبه‌بندی توزیع رفاه میان افراد جامعه می‌پردازد، این بحث مطرح می‌شود که خاستگاه و منشأ تعیین این رتبه‌بندی چیست؟ اقتصاد رفاه قدیم و پارتویی، این رتبه‌بندی را برخاسته از مطلوبیت‌ها و ترجیحات فردی افراد می‌دانست؛ امّا رویکرد برگسون−ساموئلسن آن را برخاسته از ترجیحات اجتماعی افراد می‌داند. هر دو رویکرد، با ایدۀ سکولاریسم که همۀ ترجیحات را تنها در حوزۀ شناخت انسا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 19  issue 38

pages  161- 196

publication date 2018-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023